REGAİBİYE

Savaş Songur / 7.03.2019

Kadim tarihimizde, mübarek gün, gece ve ayların özel bir önemi vardır. Bu gün ve geceler şahsi olarak ibadet yönü ile ön plana çıksa bile toplumsal yönü de çok önemlidir. Klasik Türk edebiyatında mi’raciye, na’at, mevlid gibi isimlerle anılan eserler edebiyatımızın, toplumumuzun dini karekterini yansıtması, aktarması bakımından önemlidir.

Osmanlı toplumunun, sosyal, kültürel ve edebi hayatına kaynaklık eden ve Osmanlı kültürel kimliğini oluşturan en önemli öğe şüphesiz İslamdır. İslamiyetin kabulü ile hayatının her alanını yeniden tazim etmiş olan toplum, mübarek gün ve geceleri de kendine has bir uslup ile inşa ve ihya etmiş, nesline geliştirerek aktarmanın yolunu aramış ve bulmuştur.

Osmanlı devletinde mübarek gün ve geceler için yazılan eserlerin en meşhuru Süleyman Çelebi’nin yazdığı, Mevlid-i Nebi (vesiletü’n-necat)’dır. Bunun dışında ilgililerince ehlince malum olan naat-ı şerifler, miraciyeler ve regaibiyeler vardır. Maalesef bunların bir çoğu günümüzde kütüphalerde, arşivlerde kalmıştır. Günümüz alfabesine çevrilenlerin sayısı eserlerin orijinaline nisbetle yok denilse yeridir. Çevrilmiş olanlar da akademik kitaplarda, dergilerde kalmıştır. Söz olarak var denilip geçilmektedir.

Bu gün vesilesi ile regabiye yazmış olanları da rahmetle anmış olalım. Resimde gördüğünüz Regaibiye (tam adı, Envarü’l-kevâkıb fi leyleti’l-Regâib) Edirne Müftüsü Kureyşîzâde el-Hacc Mehmed Fevzî Efendi nazm etmiştir.

Eser şöyle başlamaktadır.

Besmele

Ettim ism-i lillâhla feth-i kelâm

Hem dahi hamd ü lillâha şehr-i merâm

Eyledim arz hem rasûllüne sad-ı salât

Ravza-i pâkine olsun vasılât

Hem kıldım terziye ashâbını

Âlini ezvâcını ahbâbını

Not1:  Hicri takvime göre Recep ayının ilk Cuma gecesine rastlayan gece Regaib gecesidir. “arzu olunan şey, hediye, ihsan” anlamına gelen ragîbe kelimesinin çoğuludur.

Not 2: Regaibiye metninin Osmanlı Türkçesi halini arzu edenler ile paylaşmaktan mesrur oluruz.